Składka wypadkowa – nowe, niższe stawki dla wielu przedsiębiorców

Niektórzy obliczają sami

Samodzielnie składkę wypadkową określa płatnik, który zgłasza do tego ubezpieczenia co najmniej 10 osób i jednocześnie nie był zobowiązany do przekazania informacji ZUS IWA za ostatnie 3 kolejne lata kalendarzowe (np. przesłał taką informację za 1 rok lub za 2 poprzednie lata albo wcale). Odpowiada ona wysokości stopy procentowej składki wypadkowej określonej w rozporządzeniu, właściwej dla grupy działalności, do której kwalifikuje się płatnika (art. 33 ustawy). Grupę działalności ustala się dla przeważającego rodzaju działalności płatnika według PKD 2007 (zgodnie z rozporządzeniem RM z 24.12.2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności, DzU nr 251 poz. 1885 ze zm.) ujętego w rejestrze REGON 31 grudnia poprzedniego roku kalendarzowego, a jeśli:

• tego dnia nie figurował w rejestrze lub
• w ubiegłym roku kalendarzowym w ogóle nie był płatnikiem składek wypadkowych, lub
• do ZUS zgłosił się jako płatnik po raz pierwszy,

to według PKD ujętego w rejestrze REGON w dniu, od którego się zarejestrował jako płatnik (art. 29 ustawy).

Aby samemu wyznaczyć stopę procentową składki wypadkowej, obowiązującą w nowym roku rozliczeniowym, płatnik:

1) określa rodzaj swojej przeważającej działalności gospodarczej według ww. zasad, zgodnie z PKD 2007 (5-znakowym kodem alfanumerycznym, np. 22.11.Z – Produkcja opon i dętek z gumy; bieżnikowanie i regenerowanie opon z gumy),

2) na podstawie dwóch pierwszych cyfr kodu PKD 2007 sprawdza, do jakiej sekcji (oznaczonej dużą literą) i działu (dwie pierwsze cyfry kodu) został zaliczony (w podanym przykładzie jest to sekcja C dział 22 – Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych),

3) w zał. nr 2 do rozporządzenia wypadkowego odnajduje właściwą dla siebie stopę procentową składki wypadkowej (w przykładzie – 1,47% podstawy wymiaru).

Jeśli przed upływem terminu opłacania składek płatnik nie został jeszcze ujęty w rejestrze REGON wraz z informacją o rodzaju działalności według PKD, opłaca składkę wypadkową zaliczkowo – w wysokości 50% najwyższej stopy procentowej określonej na dany rok dla grup działalności, czyli 1,67% podstawy wymiaru. Po ujęciu w rejestrze REGON informacji o rodzaju działalności według PKD musi skorygować stopę procentową składki (od początku roku rozliczeniowego) do prawidłowej wysokości, tj. określonej dla grupy działalności, do której został zaklasyfikowany (art. 33 ust. 2 ustawy).

Co się zmieniło

Ze zmodyfikowanej tabeli stanowiącej zał. nr 2 do rozporządzenia wypadkowego wynika, że jeśli chodzi o płatników samodzielnie obliczających składkę, tylko jedna grupa działalności – B-05 Wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu) – zapłaci wyższą składkę wypadkową, według stawki 3,33% (było 3,06%), z powodu podwyższenia kategorii ryzyka (z 11 do 12).

W przypadku płatników należących do 32 grup działalności obniżono kategorię ryzyka i stopy procentowe składek. Najwięcej – odpowiednio z 9 do 5 oraz z 2,53% do 1,47% – dla podmiotów zajmujących się uprawami rolnymi, chowem i hodowlą zwierząt, łowiectwem, włączając działalność usługową (A-01).

Obniżki kategorii ryzyka i stopy procentowej składki dotyczą przykładowo następujących grup działalności:

• leśnictwo i pozyskiwanie drewna (A-02), górnictwo ropy naftowej i gazu ziemnego (B-06) – 6 (było 9) i 1,73% (było 2,53%),
• rybactwo (A-03) w produkcja artykułów spożywczych (C-10), produkcja wyrobów tytoniowych (C-12), pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody (E-36), transport wodny (H-50) – 4 (było 5) i 1,20% (było 1,47%),
• roboty budowalne związane ze wznoszeniem budynków (F-41), transport lądowy i rurociągowy (H-49), działalność związana z zatrudnieniem (N-78) – 3 (było 4) i 0,93% (było 1,20%),
• handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi, naprawa pojazdów samochodowych (G-45), transport lotniczy (H-51) – 2 (było 3) i 0,67% (było 0,93%).

Dla płatników z 31 grup działalności utrzymano dotychczasową wysokość stopy procentowej składki wypadkowej, przykładowo:

• działalność usługowa wspomagająca górnictwo i wydobywanie (B-09) – 3,33% (12 kategoria ryzyka),
• poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji (C-18), produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (C-26), handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi (C-46) – 0,93% (3 kategoria ryzyka),
• administracyjna obsługa biura i pozostała działalność wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej (N-82) – 0,67% (2 kategoria ryzyka).

Większym podmiotom składkę wyznacza ZUS

Składkę wypadkową właściwą w nowym roku rozliczeniowym dla płatnika zgłaszającego do tego ubezpieczenia co najmniej 10 osób, który za 3 ostatnie kolejne lata kalendarzowe (tj. za 2023, 2022 i 2021 r.) miał obowiązek przekazać i przekazał informacje ZUS IWA, ustala indywidualnie ZUS. Stanowi ona iloczyn stopy procentowej tej składki w grupie działalności płatnika oraz wskaźnika korygującego wynikającego z przypisanej mu kategorii ryzyka (grupy działalności, kategorie ryzyka i stopy procentowe składki określa zał. nr 2 do rozporządzenia wypadkowego).

Informację ZUS IWA musi złożyć (do 31 stycznia za poprzedni rok kalendarzowy) płatnik, który podlega wpisowi do rejestru REGON, a w poprzednim roku kalendarzowym:

• był zarejestrowany w ZUS nieprzerwanie jako płatnik składek wypadkowych (i przynajmniej przez 1 dzień w styczniu br.) oraz
• zgłaszał średnio co najmniej 10 osób do tego ubezpieczenia.

Liczbę osób zgłaszanych przez płatnika do ubezpieczenia wypadkowego oblicza się, dzieląc sumę osób podlegających temu ubezpieczeniu w poszczególnych miesiącach poprzedniego roku kalendarzowego przez liczbę miesięcy, podczas których podmiot zatrudniający był co najmniej 1 dzień płatnikiem składek wypadkowych. Zaokrągla się ją do jedności w górę, jeśli końcówka jest większa lub równa 0,5, a jeśli jest mniejsza – w dół (art. 28 ust. 3 ustawy).

O indywidualnie skalkulowanej stopie procentowej składki wypadkowej ZUS zawiadamia płatnika do 20 kwietnia – w postaci elektronicznej na jego profilu informacyjnym PUE ZUS. Jeśli nie zrobi tego na czas, płatnik powinien się zwrócić o jej ustalenie do właściwej dla swojej siedziby jednostki terenowej ZUS (art. 28 i 32 ustawy).

Dla najmniejszych – zryczałtowana stopa procentowa

Stała składka wypadkowa obowiązuje płatników, którzy:

• podlegają wpisowi do rejestru REGON i jednocześnie zgłaszają do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 osób,
• nie podlegają wpisowi do rejestru REGON – bez względu na liczbę osób zgłaszanych do tego ubezpieczenia.

W rozpoczynającym się roku składkowym zapłacą oni składkę wypadkową w dotychczasowej wysokości – 1,67% podstawy wymiaru (co odpowiada połowie najwyższej stopy procentowej określonej na dany rok składkowy dla grup działalności – art. 28 ust. 1 i art. 33 ust. 3 ustawy wypadkowej).