Raportowanie ESG – ujawnianie i prezentacja informacji niefinansowych

Zarządzanie czynnikami ESG jako kryterium zrównoważonego rozwoju

„Zrównoważony rozwój przedsiębiorstwa” (sustainable growth) to model prowadzenia biznesu, który zakłada odpowiednio i świadomie ukształtowane relacje między wzrostem gospodarczym, dbałością o środowisko i jakością życia (w tym zdrowiem człowieka). Rozwój zrównoważony to taki, w którym potrzeby obecnego pokolenia są zaspokajane w sposób zrównoważony, z szacunkiem dla środowiska oraz z uwzględnieniem potrzeb przyszłych pokoleń.

Przedsiębiorstwa, które chcą prowadzić swoją działalność gospodarczą tak, aby sprostać wyzwaniom zrównoważonego rozwoju, muszą odpowiednio zarządzać trzema obszarami ESG, czyli:

• E (Environmental) – czynnikami środowiskowymi,
• S (Social) – zagadnieniami społecznymi,
• G (Governance) – ładem korporacyjnym.

Przyjmuje się, że kwestia zarządzania czynnikami ESG stanowi kryterium zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw. Akronim ESG pojawił się już w 2005 r., ale zyskał na popularności od 2015 r., kiedy to opublikowano Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ.(1)

Czynniki środowiskowe odnoszą się do tego, w jaki sposób działalność przedsiębiorstwa wpływa na środowisko i jak korzysta ono z naturalnych zasobów odnawialnych oraz nieodnawialnych (m.in. ilość i rodzaj wykorzystywanej energii, emisje gazów cieplarnianych, efektywność w gospodarowaniu zasobami naturalnymi, ilość wytwarzanych odpadów i sposób ich utylizacji czy wpływ na środowisko naturalne i bioróżnorodność).

Zagadnienia społeczne dotyczą tego, jak działalność biznesowa jednostki wpływa na jej otoczenie społeczne, czyli pracowników, klientów, dostawców oraz społeczność lokalną (m.in. zarządzanie pracownikami, różnorodność w miejscu pracy czy poszanowanie praw pracowniczych i praw człowieka).

Ład korporacyjny to zespół stosowanych praktyk nadzoru działania przedsiębiorstwa. Obejmuje procedury, standardy i mechanizmy kontroli wdrożone w celu zapewnienia efektywnego zarządzania, usprawnienia procesów podejmowania decyzji, przestrzegania przepisów prawa i uwzględniania potrzeb zewnętrznych interesariuszy (np. właścicieli).

Aby działalność przedsiębiorstwa mogła zostać uznana za zgodną z postulatami zrównoważonego rozwoju, czynniki środowiskowe, zagadnienia społeczne oraz ładu korporacyjnego muszą być zarządzane przy zachowaniu odpowiednich wytycznych i standardów. W celu zarządzania czynnikami ESG oraz monitorowania osiąganych efektów wdrażane jest raportowanie niefinansowe.

Rosnące znaczenie raportowania ESG, zmiany legislacyjne

W ostatnich latach szybko wzrasta znaczenie prowadzenia biznesu w zrównoważony sposób. W ślad za tym szybko postępuje rozwój raportowania czynników ESG. Zjawiska te wynikają przede wszystkim:

• z rosnącej presji otoczenia, w tym w szczególności ze strony inwestorów i sektora finansowego;
• ze zmian legislacyjnych;
• z pojawiających się nowych możliwości biznesowych, takich jak:
• rosnący popyt na zrównoważone produkty i usługi,
• chęć poprawy przez firmy swojej atrakcyjności biznesowej,
• odpowiedź na zmieniające się zachowania konsumentów.

Na rynkach finansowych coraz więcej inwestorów preferuje inwestowanie w akcje spółek, które prowadzą działalność w sposób zrównoważony. Prognozuje się, że od 2025 r. wartość inwestycji w przedsięwzięcia prowadzone zgodnie z poszanowaniem zasad zrównoważonego rozwoju będzie większa od wartości pozostałych inwestycji.

Również sektor finansowy i instytucje finansowe zwracają coraz większą uwagę na kwestie ESG. Wiele banków wycofuje się z finansowania nieekologicznych projektów. Inne wymagają podania danych o ich wpływie na środowisko. Polska branża finansowa (banki i ubezpieczyciele) już teraz zaczyna wymagać od swoich klientów podawania informacji z zakresu ESG, dotyczących prowadzonej przez nich działalności, i to niezależnie od wielkości podmiotu. Oznacza to, że już dziś trzeba się przygotowywać do zbierania i raportowania informacji z tego zakresu, choć zgodnie z obowiązującymi przepisami (uor) dana jednostka nie podlega takiemu obowiązkowi.

Obowiązująca obecnie w UE dyrektywa w sprawie ujawniania danych niefinansowych (tzw. dyrektywa NFRD)(2) wymaga, aby duże jednostki (zatrudniające powyżej 500 pracowników oraz spełniające jedno z dwóch kryteriów – suma bilansowa większa niż 20 mln euro oraz przychody netto ze sprzedaży większe niż 40 mln euro) raportowały co roku takie informacje niefinansowe, jak:

• opis modelu biznesowego,
• opis polityk oraz ich rezultatów w odniesieniu do zagadnień środowiskowych, społecznych i pracowniczych, dotyczących praw człowieka oraz przeciwdziałania korupcji i łapownictwu,
• opis istotnych ryzyk (oraz procedur należytej staranności) w odniesieniu do ww. zagadnień,
• kluczowe wskaźniki efektywności (KPI).

Podlegające temu obowiązkowi jednostki raportują informacje niefinansowe (informacje o czynnikach ESG) w sprawozdaniu z działalności albo w odrębnym sprawozdaniu na temat informacji niefinansowych. Powyższe zapisy dyrektywy NFRD zostały już kilka lat temu wdrożone do uor – w art. 49b.

W ostatnim czasie UE przyjęła wiele kolejnych regulacji prawnych mających wesprzeć działania na rzecz zrównoważonej gospodarki UE i ograniczenia skutków zmiany klimatu. Oznaczają one zwiększenie zakresu obowiązkowego raportowania ESG. Mowa tutaj o takich uregulowaniach, jak:

1) taksonomia UE(3),

2) rozporządzenia SFDR(4),

3) projekt nowej dyrektywy CSRD (ma zastąpić dotychczasową dyrektywę NFRD)(5).

Podczas gdy pierwsze i trzecie z ww. uregulowań będą mieć bezpośredni wpływ na obowiązki sprawozdawcze przedsiębiorstw, to rozporządzenie SFDR dotyczy jedynie uczestników rynku finansowego.

Taksonomia UE

Określa, jakie inwestycje są przyjazne środowisku. Zgodnie z nią dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo, jeżeli przyczynia się m.in. do osiągania sześciu celów środowiskowych zdefiniowanych przez taksonomię UE. Są to:

• łagodzenie zmian klimatu,
• adaptacja do zmian klimatu,
• zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich,
• przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym,
• zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola,
• ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów.

Rozporządzenie SFDR

Dotyczy ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych i nakłada na uczestników rynku finansowego i doradców finansowych wiele obowiązków sprawozdawczych. Są to obowiązki w zakresie przejrzystości i ujawniania podejścia do zarządzania ryzykami ESG w ramach prowadzonej działalności inwestycyjnej i podejmowanych przez dany podmiot finansowy decyzji inwestycyjnych. Zgodnie z tym rozporządzeniem ujawnienia powinny objąć m.in.:

• informację nt. przyjętej strategii dotyczącej ryzyka dla zrównoważonego rozwoju przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych,
• ujawienia dotyczące negatywnego wpływu podjętych decyzji inwestycyjnych na czynniki zrównoważonego rozwoju (czynniki ESG).

Branża finansowa będzie musiała więc w szczegółowy sposób opisywać, czy oferowane przez nią produkty finansowe są zgodne z taksonomią UE.

Projekt nowej dyrektywy CSRD

W kwietniu 2021 r. Komisja Europejska opublikowała projekt nowej dyrektywy w sprawie raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju (tzw. dyrektywy CSRD), która ma zastąpić dyrektywę NFRD. Rewizja dyrektywy NFRD ma się przyczynić do podniesienia jakości ujawnianych danych ESG oraz dostosowania jej do zmian legislacyjnych wspierających finansowanie zrównoważonego wzrostu gospodarczego (w tym do taksonomii UE i rozporządzenia SFDR). Dyrektywa CSRD ma zacząć obowiązywać od 1.01.2023 r., po uprzednim przyjęciu jej przez państwa członkowskie i implementacji do prawodawstwa krajowego.

W wyniku powyższych regulacji raportowanie ESG w krajach członkowskich UE zostaje znacznie rozszerzone:

1. Krąg podmiotów objętych obowiązkiem raportowania informacji niefinansowych będzie rozszerzany stopniowo:

• od 2023 r. raportowanie ESG stanie się obowiązkowe dla wszystkich dużych jednostek zatrudniających powyżej 250 osób (obecny próg wynosi 500 osób), a zatem liczba spółek podlegających temu obowiązkowi w Polsce zwiększy się ok. 10-krotnie,
• od 2024 r. nastąpi rozszerzenie obowiązku na wszystkie spółki notowane na giełdach UE, przy czym mali i średni emitenci notowanych papierów wartościowych będą podlegać temu obowiązkowi dopiero od 2026 r.

2. Zakres raportowania niefinansowego – aktualny zakres raportowania ESG określony w dyrektywie NFRD (wdrożonej w art. 49b uor) rozszerzy się o konieczność podawania takich danych, jak:

• stopień zgodności działalności przedsiębiorstwa z sześcioma celami środowiskowymi taksonomii UE,
• informacje o tym, jaki odsetek działalności jednostki jest ujęty w taksonomii UE oraz jaki jest z nią zgodny, czyli: udział procentowy obrotu podmiotu pochodzący z produktów lub z usług związanych z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo, a także udział procentowy jego nakładów inwestycyjnych (CAPEX) oraz wydatków operacyjnych (OPEX) odpowiadający aktywom lub procesom związanym z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo.

3. Obowiązkowa weryfikacja ujawnianych informacji – zostanie wprowadzony wymóg obowiązkowej weryfikacji ujawnianych informacji ESG przez biegłego rewidenta lub przez inny uprawniony podmiot.

4. Format elektroniczny – zostanie wprowadzony obowiązek przedstawienia ujawnianych informacji w ustrukturyzowanym formacie elektronicznym, aby ułatwić ich prezentowanie i porównywanie.

Zakres raportowania informacji niefinansowych według uor, standardy raportowania

W Polsce najważniejszym aktem prawnym, który reguluje ujawnianie informacji niefinansowych, jest uor. Zgodnie z jej art. 49b duże jednostki będące podmiotami interesu publicznego, które:

• zatrudniają więcej niż 500 pracowników oraz 
• spełniają jedno z dwóch kryteriów – dotyczące sumy bilansowej (powyżej 85 mln zł) bądź przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów (powyżej 170 mln zł),

mają obowiązek ujawniać określone informacje niefinansowe z zakresu obszarów ESG.

W oświadczeniu na temat informacji niefinansowych jednostka ma zawrzeć następujące dane:

• zwięzły opis modelu biznesowego,
• kluczowe niefinansowe wskaźniki efektywności związane z jej działalnością,
• opis polityk stosowanych w odniesieniu do zagadnień społecznych, pracowniczych, środowiska naturalnego, poszanowania praw człowieka oraz przeciwdziałania korupcji, a także opis rezultatów stosowania tych polityk,
• opis procedur należytej staranności,
• opis istotnych ryzyk związanych z działalnością jednostki, mogących wywierać niekorzystny wpływ na zagadnienia opisane powyżej (w tym w szczególności ryzyka związane z produktami jednostki lub z jej relacjami z otoczeniem zewnętrznym, w tym z kontrahentami),
• opis zarządzania ww. ryzykami.

Uor wskazuje, że ujawnienie może mieć formę oświadczenia na temat informacji niefinansowych, będącego odrębną sekcją sprawozdania z działalności, lub być oddzielnym dokumentem – w takim przypadku powinien być on nazwany sprawozdaniem na temat informacji niefinansowych albo raportem zrównoważonego rozwoju.

Jeżeli wraz ze sprawozdaniem z działalności jednostka sporządzi odrębnie sprawozdanie na temat informacji niefinansowych oraz zamieści je na swojej stronie internetowej w terminie 6 mies. od dnia bilansowego, to może nie sporządzać oświadczenia na temat informacji niefinansowych. W sprawozdaniu z działalności zamieszcza wówczas jedynie informację o sporządzeniu odrębnego sprawozdania na temat informacji niefinansowych.

W art. 49b ust. 8 uor wskazuje się, że jednostka przy sporządzaniu oświadczenia na temat informacji niefinansowych może stosować dowolne zasady, w tym własne zasady, krajowe, unijne lub międzynarodowe standardy, normy bądź wytyczne. W oświadczeniu jednostka zawiera informację, jakie zasady, standardy, normy lub wytyczne zastosowała.

W Polsce dobrym źródłem wiedzy o tym, jak raportować kwestie ESG, jest przygotowany przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie, we współpracy z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju, dokument „Wytyczne do raportowania ESG. Przewodnik dla spółek notowanych na GPW”(6). Choć jest on przeznaczony dla spółek notowanych na giełdzie, to mogą z niego korzystać również firmy pozagiełdowe.

„Wytyczne” systematyzują i porządkują zalecenia i rekomendacje w obszarze raportowania czynników ESG. Jest to kompleksowy przewodnik po tworzeniu raportów niefinansowych, który może służyć jako elementarz ESG. Został przygotowany zgodnie z obowiązującymi regulacjami krajowymi i unijnymi, w tym uor, dyrektywą NFRD/CSRD, rozporządzeniem SFDR oraz taksonomią UE. Opisuje i wyjaśnia m.in. następujące kwestie:

• co dokładnie oznacza ESG i dlaczego jest ważne,
• regulacje prawne dotyczące raportowania ESG (zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim),
• na co należy zwracać uwagę, raportując kwestie ESG,
• zagadnienia istotności oraz minimalnych gwarancji,
• proces doboru kluczowych wskaźników efektywności (KPI),
• omówienie podstawowych i typowych dla branży wskaźników środowiskowych, społecznych oraz dotyczących ładu korporacyjnego.

W jaki sposób jednostka powinna raportować – istotne dla jej działalności – kwestie ESG

Oświadczenie na temat informacji niefinansowych, którego celem jest opisanie kwestii ESG, to wciąż nowa część sprawozdawczości polskich jednostek. Po raz pierwszy obowiązek podania tych informacji pojawił się w 2018 r., w odniesieniu do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się po 1.01.2017 r.

Ponieważ to względnie nowa część sprawozdawczości jednostek (literatura fachowa na ten temat jest skromna), dotyczy kwestii niefinansowych (często niepowiązanych z wielkościami księgowymi) i wciąż obowiązuje niewielki krąg jednostek, osoby przygotowujące taką sprawozdawczość nie do końca wiedzą, jak poprawnie i kompletnie opisać istotne kwestie ESG dotyczące jednostki.

W praktyce często jednostki traktują oświadczenie na temat informacji niefinansowych po macoszemu – jako zło konieczne i niepotrzebny dodatkowy obowiązek, niedodający żadnej wartości czytelnikom sprawozdania finansowego. Nierzadko prezentowane tam dane są przypadkowe i niekoniecznie istotne, biorąc pod uwagę działalność całej jednostki. Również biegli rewidenci przeprowadzający audyt rocznego sprawozdania finansowego jednostki nie są zbyt pomocni, głównie dlatego, że sami często nie wiedzą, jak podejść do tematu. Zwykle ograniczają się do sprawdzenia, czy oświadczenie na temat informacji niefinansowych zostało sporządzone, jednak bez zbytniego wnikania i weryfikowania zamieszczonych w nim przez jednostkę treści.

Moim zdaniem w świetle rosnącego znaczenia raportowania informacji o zrównoważonym rozwoju jednostki powinny przywiązywać większą wagę do kompletnego, prawidłowego i atrakcyjnego dla interesariuszy przedstawiania informacji niefinansowych. Przed przystąpieniem do pisania warto:

• rozważyć, co jednostka i jej zarząd zamierzają osiągnąć, prezentując otoczeniu zewnętrznemu raportowanie o zrównoważonym rozwoju,
• zidentyfikować istotne obszary – ważne i interesujące dla potencjalnych użytkowników raportu.

Ponieważ uor daje jednostkom swobodę w wyborze standardów raportowania ESG, warto wybrać dla siebie najbardziej odpowiedni ze względu na branżę, specyfikę prowadzenia biznesu, związki kapitałowe jednostki z danym obszarem językowym lub geograficznym itd.

Prezentując informacje niefinansowe, które są wymagane przez art. 49b uor, warto to zrobić w poniższej kolejności(7):

• zwięzły opis modelu biznesowego,
• opis stosowanych polityk i ich rezultatów,
• opis najważniejszych ryzyk ESG oraz procedur należytej staranności,
• kluczowe wskaźniki efektywności (KPI).

Punktem wyjścia prezentowania czynników ESG wpływających na działalność jednostki jest przedstawienie modelu biznesowego prowadzenia działalności – czym jednostka się zajmuje i jak tworzy wartość dla swoich właścicieli. Jest to ważny kontekst, który pozwala zrozumieć potencjalne ryzyka i szanse ESG. Dlatego też, raportując informacje o zrównoważonym rozwoju, warto zacząć od zaprezentowania:

• działań, produktów i usług jednostki,
• rynków, na których działa jednostka,
• wielkości (np. liczba pracowników lub skala przychodów).
• struktury organizacji (np. struktura własnościowa i forma prawna).

Prezentując model biznesowy, warto omówić najważniejsze ryzyka ESG dotyczące jednostki oraz wdrożone w związku z nimi polityki i procedury należytej staranności. Nie wszystkie ryzyka są jednakowo istotne dla wszystkich podmiotów. Określenie, które informacje powinny się znaleźć w raporcie, może być trudnym zadaniem, zwłaszcza dla jednostek, które wcześniej nie raportowały kwestii zrównoważonego rozwoju.

Określając, które ryzyka ESG są istotne dla jednostki, należy wziąć pod uwagę sektor gospodarki oraz specyfikę działalności jednostki. Z oczywistych względów niektóre sektory gospodarki mają większą ekspozycję na ryzyka ESG niż pozostałe. Przykładowo podmiot działający w sektorze wydobywczym powinien wziąć pod uwagę znacznie szerszy zakres potencjalnie istotnych kwestii ESG niż podmiot z sektora IT (szczególnie w zakresie ryzyk dotyczących wpływu jego działalności na środowisko naturalne).

Opisując obszary ryzyka, jednostka powinna zaprezentować stosowane polityki, procedury należytej staranności, a także wybrać wskaźniki, które będzie monitorować i raportować.

Tabela prezentuje najbardziej typowe i najczęściej raportowane ryzyka ESG.

W dalszej części artykułu powyższe ryzyka omówiono bardziej szczegółowo, wraz ze wskazaniem, na czym polegają oraz w jaki sposób można je zaprezentować w swojej sprawozdawczości niefinansowej.

Raportowanie wpływu na środowisko

Jednostka powinna opisać, jak jej działalność wpływa na środowisko naturalne, oraz ujawnić potencjalne wyzwania w tym zakresie. Zazwyczaj dotyczy to trzech obszarów: zmiany klimatu, zużycia zasobów naturalnych oraz kwestii zanieczyszczeń i odpadów.

Zmiany klimatu. Warto podać wskaźniki pozwalające ocenić, jak jednostka zarządza kwestiami związanymi z klimatem. Chodzi o to, aby opisać takie zagadnienia, które pozwolą ocenić, czy:

• jest narażona na ryzyko zaostrzenia przepisów dotyczących handlu uprawnieniami do emisji CO₂ (np. w wyniku kar ustawowych),
• uwzględnia fizyczne ryzyko klimatyczne w ramach procesów mających na celu zapewnienie ciągłości działania (np. ryzyko gwałtownych zjawisk atmosferycznych, długotrwałej suszy bądź długo utrzymujących się wysokich temperatur),
• jest przygotowana do transformacji w zrównoważony model biznesowy przez dostosowanie wdrażanych polityk, strategii i planów inwestycyjnych do wymogów gospodarki niskoemisyjnej,
• wykorzystuje szanse związane ze zmianą klimatu, takie jak inwestycje w innowacyjne technologie czy rozwój nowych produktów i usług.

Zaleca się prezentowanie takich wskaźników, jak: emisja gazów cieplarnianych (liczba ton CO₂), zużycie energii (MWh), ryzyko i szanse związane z klimatem (opis). Dodatkowo podmioty o wysokiej ekspozycji na ryzyko klimatyczne (w szczególności w wysokoemisyjnych sektorach) powinny rozważyć ujawnianie informacji dotyczących intensywności emisji gazów cieplarnianych (liczba ton CO₂ na jednostkę aktywności gospodarczej) oraz zarządzanie emisjami (opis).

Zasoby naturalne. W zależności od charakteru działalności niektóre podmioty mogą mieć znaczny wpływ na zasoby naturalne (np. w wyniku procesów produkcyjnych wymagających dużego zużycia wody). Brak odpowiednich systemów zarządzania tymi obszarami może skutkować zwiększonym ryzykiem nieprzestrzegania przepisów prawa, utratą reputacji lub sprzeciwem społeczności lokalnych. Zaleca się prezentowanie takich wskaźników, jak: całkowita ilość wody zużytej w przedsiębiorstwie (w m3), zarządzanie zasobami wodnymi (opis). Rekomenduje się podawanie informacji, jaki jest procent wody odzyskanej i ponownie wykorzystanej w stosunku do całkowitego poboru wody.

Dodatkowo warto, aby jednostka opisała swój proces zarządzania zasobami wodnymi (o ile faktycznie się to odbywa), czyli proces, jaki wdrożyła, aby zoptymalizować zużycie wody i tym samym zminimalizować swój wpływ na środowisko naturalne. Obejmuje on działania mające na celu zmniejszenie zużycia wody, zwiększenie jej obiegu (przez ponowne jej wykorzystanie i recykling) oraz ochronę zasobów wodnych.

Zanieczyszczenia i odpady. Odpowiednie zarządzanie odpadami niebezpiecznymi oraz podjęcie działań zmierzających do zmniejszenia produkcji odpadów, ich ponownego wykorzystywania i recyklingu ma szczególne znaczenie w przypadku jednostek, których działalność wiąże się ze znacznym wytwarzaniem odpadów (np. przemysł, branża budowlana). Brak odpowiedniego systemu zarządzania może mieć negatywne konsekwencje w postaci kar finansowych lub szkód wizerunkowych.

Zaleca się prezentowanie takich wskaźników, jak: ilość wyprodukowanych odpadów niebezpiecznych i pozostałych odpadów (w tonach) oraz odsetek odpadów ze względu na sposób utylizacji (np. poddane recyklingowi, składowaniu). Dodatkowo warto, aby jednostka opisała zarówno swój proces zarządzania odpadami wytwarzanymi w przedsiębiorstwie, czyli działania mające na celu ich monitorowanie, zarządzanie nimi i zmniejszanie ich liczby (w tym ich ponowne użycie lub recykling), jak i przestrzeganie stosownych regulacji prawnych w tym zakresie.

Raportowanie wpływu na otoczenie społeczne

Jednostka powinna opisać, jak prowadzona przez nią działalność wpływa na otoczenie społeczne.

Zatrudnienie. Zapewnienie godnych warunków pracy jest kluczowym elementem zrównoważonej działalności biznesu. Ma to szczególne znaczenie w przypadku podmiotów, w których czynnik ludzki (w szczególności zaangażowanie pracowników i ich zadowolenie z pracy) może mieć istotny wpływ na osiągane wyniki. Zaniedbania w tym obszarze mogą prowadzić do mniejszej produktywności (lub jej wahań), osłabiając pozycję konkurencyjną przedsiębiorstwa.

Warto podawać informacje, czy jednostka:

• dostrzega wartość swoich pracowników i zapewnia im dobre warunki pracy,
• przestrzega krajowych i międzynarodowych standardów pracy,
• ma stabilną strukturę zatrudnienia,
• nie narusza swobody pracowników do zrzeszania się i zawierania układów zbiorowych.

Zaleca się prezentowanie takich wskaźników, jak: rotacja zatrudnienia (procent), wolność zrzeszania się i negocjacji zbiorowych oraz odsetek aktywnych pracowników objętych układem zbiorowym.

Wysoki stopień rotacji zatrudnienia, który jest istotnie wyższy niż u konkurencji, może sygnalizować niezadowolenie pracowników ze środowiska pracy, wysokości wynagrodzenia i/lub warunków bhp. Jeżeli to możliwe, warto podawać rotację pracowników w podziale na dobrowolną (gdy pracownik sam decyduje się odejść bądź przechodzi na emeryturę) oraz przymusową (gdy pracodawca decyduje się rozwiązać umowę z pracownikiem).

Prawa człowieka. Ich przestrzeganie jest podstawową odpowiedzialnością każdego podmiotu gospodarczego. Przedsiębiorstwa, które to zaniedbują, są narażone na ryzyko wizerunkowe, ryzyko nieprzestrzegania przepisów prawa oraz utratę akceptacji społecznej.

Warto podawać informacje, czy jednostka:

• rozumie konieczność przestrzegania praw człowieka i uwzględnia je w swoich działaniach oraz procesie zarządzania ryzykiem,
• monitoruje ryzyko naruszeń praw człowieka zarówno w działaniach własnych, jak i wśród dostawców (i podejmuje stosowne działania naprawcze w przypadku zidentyfikowanych naruszeń).

Bezpieczeństwo i higiena pracy (bhp). Przedsiębiorstwa obarczone wysokim ryzykiem wypadków w miejscu pracy (np. działające w przemyśle ciężkim lub wydobywczym) powinny dodatkowo ujawniać, w jaki sposób zarządzają kwestiami bhp. Zaleca się prezentowanie takich wskaźników, jak: liczba wypadków śmiertelnych wśród pracowników własnych i nadzorowanych, liczba urazów w miejscu pracy oraz wskaźnik LTIFR (wskaźnik dni straconych obliczany jako całkowita liczba wypadków skutkujących utraconym czasem pracy na jednostkę czasu, np. na 100 tys. przepracowanych godzin). Dodatkowo warto, aby jednostka opisała podejmowane działania i stosowane procedury mające na celu ochronę pracowników oraz zapobieganie wypadkom i urazom w miejscu pracy. Powinna także ujawnić, jaki procent jej działalności jest objęty systemem zarządzania bhp oraz jakie działania się na niego składają.

Raportowanie o stosowanych praktykach ładu korporacyjnego

Jednostka powinna w tej części zaprezentować przede wszystkim nadzór właścicielski oraz standardy etyki biznesu.

Struktura organów zarządczych. Ład korporacyjny to system kontroli i procedur mających zapewnić prawidłowe zarządzanie przedsiębiorstwem. O jakości ładu korporacyjnego świadczą: profesjonalna kadra zarządzająca, struktura zarządu i rady nadzorczej oraz dobrze zorganizowany system zarządzania. Dobry nadzór korporacyjny zmniejsza stopień ryzyka firmy i ma za zadanie zapewnić, że kluczowe decyzje są podejmowane w zgodzie z interesami jednostki i jej akcjonariuszy. Nieprzestrzeganie zasad ładu korporacyjnego może mieć z kolei negatywny wpływ na profil ryzyka jednostki i osiągane wyniki, rzutując na jej ocenę kredytową i dostęp do kapitału.

Warto podawać informacje m.in. o tym, jakie jednostka wdrożyła procedury, standardy i mechanizmy kontroli w celu zapewnienia efektywnego zarządzania, usprawnienia procesów podejmowania decyzji, transparentnej sprawozdawczości (w tym stosowania przejrzystych zasad rachunkowości), przestrzegania przepisów prawa i uwzględniania potrzeb zewnętrznych interesariuszy.

Etyka biznesu. Odnosi się do zasad i standardów postępowania, jakimi kieruje się podmiot, aby działać etycznie, w zgodzie z literą prawa i powszechnymi normami postępowania. Zaleca się prezentowanie informacji i wskaźników dotyczących takich kwestii, jak:

• standardy etyki (kodeks etyczny, kodeks postępowania),
• polityka antykorupcyjna,
• mechanizm zgłaszania naruszeń.

Kodeks etyczny to dokument określający standardy etyczne i normy postępowania, których jednostka zobowiązuje się przestrzegać. Definiuje wartości organizacji i jej zasady oraz zawiera zbiór wytycznych dla pracowników (i osób trzecich), dotyczące postępowania w sytuacjach, które mogą rodzić wątpliwości etyczne.

Polityka antykorupcyjna to dokument określający stanowisko podmiotu w kwestii korupcji i łapownictwa. Może mieć formę odrębnego dokumentu lub być częścią zbioru standardów postępowania podmiotu, jak np. kodeks etyczny/kodeks postępowania.

Dobrą praktyką jest, aby znalazły się w nim następujące informacje:

• stanowisko jednostki w kwestii korupcji i łapownictwa, konfliktów interesów oraz gratyfikacji i płatności, mających na celu „przyspieszenie biegu spraw”,
• jak jest definiowany każdy z powyższych terminów,
• jakie zachowania są dopuszczalne, a jakie nie – wraz z przykładami.

Mechanizm zgłaszania naruszeń to system, który pozwala pracownikom lub osobom trzecim – anonimowo i bez obawy przed negatywnymi konsekwencjami – zgłaszać potencjalne lub rzeczywiste przypadki naruszeń, nieetycznych zachowań bądź łamania prawa.

Bezpieczeństwo i ochrona danych (w tym cyberbezpieczeństwo). Ochrona prywatności danych oznacza prawo każdej osoby (w tym pracowników, klientów oraz partnerów biznesowych) do ochrony jej danych osobowych.

Bezpieczeństwo danych odnosi się z kolei do ich ochrony przed nieuprawnionym dostępem osób trzecich. Warto podawać informacje nt. polityki ochrony danych firmy (w tym bezpieczeństwa cybernetycznego).

Polityka ochrony danych powinna:

• wyjaśniać zakres ochrony danych,
• przedstawiać proces zarządzania ryzykiem wycieków, kradzieży lub utraty danych (również w zakresie bezpieczeństwa cyfrowego), w tym wdrożonych protokołów bezpieczeństwa, ról i zakresu odpowiedzialności (np. zespół ds. bezpieczeństwa danych) oraz wyników,
• wyjaśniać, jakie procedury zostały wprowadzone w celu ochrony przed włamaniem, naruszeniem systemu zabezpieczeń danych, nieautoryzowanym dostępem, złośliwym oprogramowaniem lub innymi atakami o charakterze cyfrowym.